Hoe ontwikkel je effectieve stressmanagementtechnieken met coaching?

Stress op je werk? Geen paniek! In deze blog leg ik je uit hoe je de stress de baas kunt worden. En hoe coaching daarin een essentiële rol kan spelen.  

‘Die stress? Ach, die gaat wel weer over!’ Je zult niet de eerste zijn die zo denkt en uiteindelijk via een burn-out in de ziektewet belandt. Stress ervaren op het werk is normaal, maar die moet je wel kunnen afwisselen met (waardevolle) momenten van ontspanning.

Als je het gevoel krijgt dat je niet meer van je stress afkomt, is het hoog tijd om daar wat aan te doen. Voordat het te laat is en die burn-out ineens onvermijdelijk is.

Een coach is vaak de snelste en beste manier om je stress te managen en te verminderen.

Lees gauw verder om te ontdekken hoe dat werkt en wat erbij komt kijken!

Hoe ontwikkel je effectieve stressmanagementtechnieken met coaching

Effectieve stressmanagementtechnieken ontwikkelen is gebaseerd op vier pijlers.

• Zelfzorg 
• Zelfkennis
• Veerkracht 
• Communicatie

Ze vormen de basis voor het effectief omgaan met stress. In een coachingstraject zullen de meeste coaches dit fundament gebruiken om tot goede resultaten te komen.

Zelfzorg

Eerst maar eens inzoomen op wat zelfzorg precies is.

Zelfzorg is het vermogen om goed voor jezelf te zorgen, zowel lichamelijk als geestelijk. Het gaat om het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen welzijn door gezond te eten, voldoende te bewegen en te ontspannen, je grenzen aan te geven, positief te denken en goed voor jezelf te zorgen als je ziek bent.

Zelfzorg draait om bewustwording van je eigen behoeften en het creëren van een gezonde balans in je leven. Goede zelfzorg voorkomt stress en burn-outs.

Daarnaast zijn je dag structureren en grenzen stellen technieken die ook onder zelfzorg vallen. Ze helpen je weerbaarheid tegenover stress te verhogen. Het is daarom goed je bewust te zijn van je eigen behoeftes en daar proactief op in te spelen.

In de praktijk komt het erop neer dat je zorgt dat je dingen doet die bij je passen en dat je regelmatig reflecteert. Juist dat laatste blijkt moeilijk. De meeste mensen hebben de neiging om die zelfreflectie over te slaan.

Wanneer je dat doet kun je ervaren of je qua werk doet wat je wil doen en of het past bij de levensfase waarin je je bevindt.

Doe je niet aan zelfreflectie, dan kun je de plank misslaan en nietsvermoedend een pad inslaan dat eerder uitput dan energie geeft.

Besef dat werk maar een onderdeel is van je leven. Helaas ervaren sommige mensen dat het daar alleen om draait. Dan is het hoog tijd te focussen op zelfreflectie. En uiteindelijk dus te focussen op zelfzorg.

Zelfkennis

Zelfkennis is het vermogen om jezelf goed te kennen. Het gaat om inzicht hebben in je persoonlijkheid, kwaliteiten, valkuilen, drijfveren, waarden en overtuigingen. Zelfkennis helpt je om je eigen gedrag en reacties op verschillende situaties beter te begrijpen. Het stelt je in staat je sterke en zwakke punten te benoemen, je grenzen te kennen en jezelf te accepteren zoals je bent.

Dan ben je tot persoonlijke groei in staat en kun je effectief functioneren. Het stelt je in staat bewuste keuzes te maken die bij je passen. En het geeft je zelfvertrouwen.

Wie goede zelfkennis heeft, kent de antwoorden op vragen als: wie ben je, wat kun je, wat wil je, waar kom je vandaan, wat zijn je overtuigingen, mijn patronen en wat zijn je normen en waarden?

Veel mensen denken dat ze goede zelfkennis hebben, tegelijkertijd zitten ze vaak verstrikt in denkpatronen die niet kloppen. Dan helpt een goede coach je een spiegel voor te houden en te ontdekken dat de realiteit misschien wel heel anders is dan je altijd hebt gedacht.

Dat kan gaan over je hele leven, en dus zeker ook over je werk. Vraag jezelf eens af: komt je werk wel overeen met je waardes? Genoeg mensen antwoorden daar ‘nee’ op als ze echt eerlijk zijn.

Hoe het komt dat mensen dan toch die baan hebben? Doordat die betere mogelijkheden biedt, bijvoorbeeld. Of meer verantwoordlijkheden en meer salaris, of een combinatie van dat alles.

Als je jezelf niet goed kent, kun je dus de verkeerde afslag nemen.          

Veerkracht

Veerkracht is het vermogen om te kunnen omgaan met tegenslagen, stress en moeilijke situaties. Het gaat om mentale veerkracht die je in staat stelt na een moeilijke periode je leven weer op te pakken en door te gaan.

Als je zelfkennis hebt, kun je veerkracht ontwikkelen. Dit kan onder andere door realistische doelen te stellen en een positieve mindset aan te nemen.

Als je weet waar je staat en wat je belangrijk vindt, kun je kritiek goed accepteren. Veerkracht ontstaat als je goed weet wat je talenten en competenties zijn. Dan kun je dat ook uitstralen. En dat heeft weer een positieve weerslag op je werk.

Communiceren

Communiceren is het uitwisselen van informatie tussen twee of meer personen. Het is een proces waarbij een zender (de persoon die informatie verstuurt) een boodschap overbrengt aan een ontvanger (de persoon die informatie ontvangt).

Als je niet goed in staat bent effectief te communiceren, niet goed kunt aangeven dat je je niet lekker voelt, dat je het er niet mee eens bent, dan ontstaat vanzelf stress. Veerkracht kan je helpen hier uit te komen. Dan kun je jezelf beter verwoorden. En als je lekker in je vel zit, communiceer je ook makkelijker.

De rol van coaching

Coaching speelt een cruciale rol in het ontwikkelen van effectieve stressmanagementtechnieken. Door middel van professionele begeleiding kun je de stressoren in jouw leven herkennen en strategieën doorvoeren om ze aan te pakken.

Die begeleiding is belangrijker dan je denkt. Want als je het allemaal zelf denkt te kunnen doen, kom je niet verder dan wat je zelf kunt zien en ervaren. Een coach ziet veel meer. Die kan je confronteren met dingen die spelen in je leven of zoals je dingen doet.

Je zit vaak al vele jaren in een patroon dat je zelf niet in de gaten hebt. Een professional, een extern persoon, ziet dat wel. Die zoekt ook de pijnlijke dingen op, terwijl je die zelf vaak mijdt.

Een coach kan dat negatieve patroon voor je doorbreken. Je kunt natuurlijk een zelfhulpboek lezen. Dan denk je waarschijnlijk: ah, dat herken ik. Maar de meeste mensen kunnen het probleem dat vaak in het onderbewuste geworteld is, vervolgens niet oplossen. Je hebt daarbij iemand nodig om die diepere laag te ‘pakken’.

Belang van een professional

Een professionele coach biedt niet alleen ondersteuning, maar helpt je ook bij het ontwikkelen van persoonlijke vaardigheden om met stress om te gaan.

Een goede coach heeft vaak het traject waar jij in zit al doorgemaakt. Die heeft, om het even plat te zeggen, zijn of haar eigen shit al opgeruimd.

Ze hebben bijvoorbeeld zelf een pittige levenservaring gehad en overwonnen. Daarbij hebben ze tijdens de coachopleiding zelf in de praktijk ervaren hoe diep eigen overtuigingen en patronen kunnen zitten en hoeveel moeite het kost ze te (h)erkennen en te veranderen.  

Zo is een goede coach bewust van principes als overdracht, tegenoverdracht en projectie .

Ik zal die begrippen toelichten:

·       Projectie
Psychologisch verdedigingsmechanisme waarbij iemand onbewust eigen ongewenste gedachten, gevoelens of eigenschappen toekent aan anderen. Bij projectie schrijft iemand dus als het ware de eigen ongewenste kenmerken toe aan anderen om ze zo niet bij zichzelf te hoeven zien;

·       Overdracht
Het onbewust projecteren van gevoelens, verlangens en ervaringen uit het verleden op een persoon in het heden. Meestal wordt dit begrip gebruikt in de context van de therapeut-cliënt-relatie. De cliënt projecteert dan gevoelens en reactiepatronen uit eerdere relaties (bijvoorbeeld met de ouders) op de therapeut.

·       Tegenoverdracht
Heeft betrekking op de onbewuste reacties van de therapeut op de cliënt.

Het is daarmee de spiegel van overdracht. Waar de cliënt onbewust gevoelens projecteert op de therapeut, reageert de therapeut daarop met eigen onbewuste gevoelens.

Je mag erop vertrouwen dat een professional daar van wegblijft. Als coach kan ik er honderd procent zijn voor mijn cliënten. Bij een herkenbare situatie van een cliënt, denk ik hooguit: dat herken ik, maar ben bewust dat het niet om mij, maar volledig om de ander gaat. Wanneer je niet bewust bent van de principes, zou je met de coachee mee kunnen praten, het probleem toe-eigenen of adviezen gaan geven. 

Ik kan dus in alle openheid en nieuwsgierigheid aan de gang en er zo 100% voor mijn coachees er zijn.

Om dit te kunnen doen, moet je als coach ervoor zorgen dat je goed voor jezelf zorgt en getraind blijft. Daarvoor ben ik lid van een intervisiegroep. Ik heb bovendien supervisie en volg vaktrainingen.

Ook heb ik veel levens- en werkervaring. Zo ben ik zelf leidinggevende geweest. Dat maakt dat ik bepaalde situaties op de werkvloer goed kan herkennen.

Bovendien heb ik medische basiskennis. Aan de hand daarvan kan ik mijn cliënten vertellen wat de stress aanricht in hun lichaam. In bijna elk traject gebruik ik die kennis.

Tips voor stressmanagement

Er zijn verschillende manieren om beter met stress om te gaan. Hieronder heb ik een paar effectieve tips voor stressmanagement opgesomd die je kunnen helpen.

Ademhaling en ontspanning

Ademhalingsoefeningen zijn bij stressmanagement belangrijker dan je misschien wel denkt. Ze helpen je lichaam te kalmeren en je stressniveau te beheersen.

Hoe haal je adem en hoeveel zuurstof krijg je binnen? Een goede ademhaling zorgt ervoor dat je kunt ontspannen. Ze speelt ook een belangrijke rol bij de kwaliteit van je nachtrust.

Zo halen mensen die stress hebben halen heel kort adem. Als je leer rust te nemen in je ademhaling en meer zuurstof tot je te nemen, gaat je lichaam uit de spaarstand en kun je beter ontspannen. Dat zorgt vaak voor rustiger darmen, want darmen reageren op stress.

Hoe haal jij adem? Er zijn technieken voor om dit te testen én te verbeteren. Als dat laatste lukt heeft dat een positieve invloed op de stress die je ervaart.

Mindfulness en bewustzijn

Mindfulness is een goede techniek die je kan helpen je stress te verminderen.

Het komt erop neer dat je de dingen doet met vol bewustzijn.

Als ik op een berg naar beneden fiets en ik denk over wat ik volgende week moet doen, dan ben ik er met mijn gedachten niet bij.

Mindfulness gaat dus om alles in je opnemen wat je op dat moment doet en ziet. Anders gezegd: je bent je bewust van het hier en nu. En dat helpt je te ‘ontstressen’.

Met mindfulness leer je dat het draait om het hier en nu. Zo leer je vanzelf waar het om gaat in je leven. Het kan zoiets simpels zijn als je bed voelen, de zachtheid van je lakens. Op dat moment gaat het daar om. Het gaat dan even niet om wat er eerder die dag gebeurd is.

Je bewust zijn van dat soort details kun je niet zomaar even leren. Het kost tijd. Een coach kan je daarbij goed helpen.

Eten en drinken

Stress is een proces in je lijf. Als je gestrest bent, skip je al gauw de dingen waarbij je baat zou hebben.  Voorbeeld: als je heel veel werk hebt, denk je al gauw: ik kan nu niet twee uur wandelen. Kortom: dat wat je energie geeft, skip je dan. We doen dat bijna allemaal.

Bij stress ga je bijvoorbeeld verkeerde dingen eten, veel zoet en vet. Het is fijn om daarmee op de bank tv te kijken. Je sluit jezelf binnen op.

Voordat je het weet, geef je jezelf eraan over en is het heel lastig om (weer) te starten met een gezond patroon.

Daarom besteed ik tijdens coachingstrajecten ook tijd aan pure kennisoverdracht: ik geef aan hoe stress ontstaat, wat stress met je doet en hoe je stress weer in balans krijgt. Zo’n patroon veranderen heeft tijd nodig.

Integratie in het dagelijks leven

In je dagelijkse leven heb je vaak verschillende rollen: bijvoorbeeld als partner, medewerker, leidinggevende, ouder, et cetera. Echter ... je bent maar één persoon.

Het zou natuurlijk fijn zijn als die rollen volledig met elkaar in balans zijn. Maar in de maatschappij geven we werk vaak (te) veel aandacht en dan kan er een disbalans tussen die rollen ontstaan. Zoals de bekende werk-privé-balans. 

Dat je veel aandacht besteedt aan je werk is ook niet zo gek: je baan zorgt voor geld en daarmee kun je dingen doen in je privéleven. Tegelijkertijd zou het niet zo moeten zijn dat je op je werk floreert en thuis uitgeblust op de bank zit.

Dat is zonde. Je was toch geld aan het verdienen om in je privéleven te kunnen uitgeven? Het moet een cirkel zijn, geen ovaal of een platgeslagen streepje.

Ben je bewust van het belang van de balans tussen de rollen die je hebt. Je kunt het niet van het ene op het andere moment veranderen.

Hierbij is de coach weer degene die je kan helpen die balans te vinden.

Wil je voor je bedrijf een organisatorische aanpak van stress, een incompany training, een workshop, of heb je zelf behoefte aan een coach. Neem contact op!

woensdag 6 maart 2024

Lees deze blogs voor nog meer tips om het beste uit het werk te halen